Tình hình phát triển doanh nghiệp và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của tỉnh Nam Định

Nam Định nằm ở trung tâm vùng Nam đồng bằng sông Hồng, trong vùng ảnh hưởng của Tam giác tăng trưởng Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh và Vành đai kinh tế vịnh Bắc Bộ. Thuận lợi để kết nối với thủ đô Hà Nội, các trung tâm kinh tế và các tỉnh lân cận.

Nam Định có tiềm năng, lợi thế rất lớn chưa được khai thác hết cho đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là: Lợi thế về nguồn nhân lực trẻ, dồi dào, được đào tạo cơ bản, có chất lượng cao. Hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông mới được đầu tư khá đồng bộ, giúp rút ngắn khoảng cách và thời gian đi đến thủ đô Hà Nội cũng như cảng biển cửa ngõ quốc tế Hải Phòng chỉ còn khoảng 1 giờ đồng hồ. Hạ tầng điện lực có công suất thuộc nhóm dẫn đầu cả nước, luôn sẵn sàng đáp ứng tốt cho nhu cầu sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Vùng kinh tế biển của tỉnh rất giàu tiềm năng về phát triển công nghiệp, thương mại, du lịch, dịch vụ và hạ tầng đô thị. Tỉnh luôn đảm bảo an ninh, an toàn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Trong 7 tháng đầu năm 2024, trong bối cảnh kinh tế khó khăn nói chung, song với sự đoàn kết, đồng lòng, nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, tình hình kinh tế-xã hội của tỉnh Nam Định ổn định và có bước phát triển so với cùng kỳ năm 2023, cụ thể: chỉ số sản xuất công nghiệp 7 tháng đầu năm 2024 tăng 14,28% so với cùng kỳ năm 2023 và là mức tăng cao nhất từ 2019 đến nay; thu ngân sách Nhà nước trong 6 tháng đầu năm 2024 của Nam Định ước đạt 5.270 tỷ đồng tăng 62,4% so với cùng kỳ năm 2023.

I. Về tình hình đăng ký doanh nghiệp tại tỉnh Nam Định

1. Về doanh nghiệp thành lập mới:

Theo số liệu thống kê từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, bức tranh tình hình doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong 7 tháng đầu năm 2024 của Nam Định ghi nhận có tín hiệu khả quan hơn so với cùng kỳ. Số lượng, số vốn và số lao động đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới đều tăng, cụ thể: trong 7 tháng đầu năm, Nam Định có 890 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 24,13% (chiếm 3,01% khu vực đồng bằng sông Hồng và chiếm 0,93% cả nước) với số vốn đăng ký đạt 29.161 tỷ đồng tăng 264,74% (chiếm 8,88% khu vực đồng bằng sông Hồng và chiếm 3,41% cả nước) và 12.655 lao động giảm -15,68% (chiếm 5,05% khu vực đồng bằng sông Hồng và chiếm 2,11% cả nước).

Cả nước có 95.217 doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký là 854.646 tỷ đồng và tổng số lao động đăng ký là 600.395 người, tăng 6,26% về số doanh nghiệp, tăng 2,44% về số vốn và tăng 1,96% về số lao động đăng ký so với 7 tháng đầu năm 2023. Vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp đạt 32,77 tỷ đồng (khu vực đồng bằng Sông Hồng là 11,08 tỷ đồng, cả nước là 8,98 tỷ đồng).         

2.Về doanh nghiệp quay trở lại hoạt động:

Tại Nam Định, trong 7 tháng đầu năm 2024 có 321 doanh nghiệp quay lại hoạt động (chiếm 2,24% khu vực đồng bằng sông Hồng và chiếm 0,73% cả nước),  tăng 1,58% so với 7 tháng đầu năm 2023 (Cả nước có 44.273 doanh nghiệp quay lại hoạt động, tăng 4,73% so với cùng kỳ 2023). Đây là tín hiệu tích cực của Nam Định và của cả nước trong bối cảnh các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn nói chung. 3. Về doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể và doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể

Theo số liệu tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, trong 7 tháng đầu năm 2024, tại Nam Định có 792 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn (chiếm 2,9% khu vực đồng bằng sông Hồng và chiếm 1,02% số doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh của cả nước), tăng 1,58% so với cùng kỳ năm 2023 (cả nước có 78.002 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh,  tăng 4,73% so với cùng kỳ năm 2023); doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể là 94 doanh nghiệp (chiếm 1,26% khu vực đồng bằng sông Hồng và chiếm 0,26% số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể của cả nước),  giảm -6,93% so với cùng kỳ năm 2023 (cả nước có 35.531 doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, giảm -1,49% so với cùng kỳ năm 2023); và 94 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể (chiếm 2,32% khu vực đồng bằng sông Hồng và chiếm 0,79% số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể của cả nước), tăng 27,03% so với cùng kỳ năm 2023 (cả nước có 11.923 doanh nghiệp giải thể, tăng 14,51% so với cùng kỳ năm 2023).                                                   

II. Về tình hình cải cách TTHC, cải thiện môi trường kinh doanh

1. Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI)

Từ PCI 2023, VCCI không tiến hành công bố điểm số và xếp hạng của nhóm tỉnh, thành phố ngoài nhóm 30 tỉnh, thành phố đứng đầu, do đó, năm 2023 Nam Định thuộc nhóm tỉnh, thành phố không được xếp hạng. Qua đó cho thấy mặc dù năm 2021 Nam Định đã từng đứng thứ 24 cả nước về Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, tuy nhiên trong những năm trở lại đây thứ hạng của Nam Định thường xuyên sụt giảm. Từ thứ 33 với 65,09 điểm (2019) giảm xuống thứ 40 với 63,1 điểm (năm 2020), tăng lên thứ 24 với 64,99 điểm (năm 2021) và thứ 31 với 65,29 điểm (năm 2022), đến năm 2023 không thuộc nhóm 30 tỉnh, thành phố đứng đầu cả nước.

2. Chỉ số Hiệu quả quản trị và Hành chính công cấp tỉnh (PAPI)

Năm 2023, Nam Định đạt 43,18 điểm và nằm trong nhóm tỉnh có điểm số trên trung vị. Các chỉ số mà Nam Định nổi trội như: Cung ứng dịch vụ công đạt 7,86 điểm và Thủ tục hành chính công đạt 7,19 điểm, Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công đạt 6,57 điểm. Một số lĩnh vực hiện còn ở vị trí thấp như: Quản trị môi trường 3,32 điểm, Quản trị điện tử 3,33 điểm.

Điểm số của Nam Định từ 2019 đến nay chưa có sự bứt phá lớn, điểm qua các năm quanh mốc 43 - 44 điểm: từ 2019 (44,41 điểm), 2020 (43,78 điểm), năm 2021 (43,81 điểm), năm 2022 (43,14 điểm), năm 2023 (43,18 điểm).

3. Kiến nghị, đề xuất

Để tiếp tục thực hiện những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, thành phố cần tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ nhằm cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh, tận dụng tối đa các tiềm năng, thế mạnh và cải thiện những hạn chế đang là rào cản trong thu hút các nhà đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong khởi sự kinh doanh và phát triển. Trong thời gian tới kiến nghị UBND tỉnh Nam Định cần có chỉ đạo các giải pháp đảm bảo việc thành lập và hoạt động của doanh nghiệp đạt hiệu quả

3.1. Cải thiện chỉ số khởi sự kinh doanh, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp

- Triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 05/01/2024 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2024 để cải thiện mạnh mẽ chất lượng môi trường kinh doanh, phù hợp với bối cảnh và xu thế phát triển, nhằm nâng cao vị thế của Nam Định. Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, tăng nhanh về số lượng doanh nghiệp mới thành lập; giảm tỷ lệ doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động; tăng số lượng doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số; giảm chi phí đầu vào và chi phí tuân thủ pháp luật trong hoạt động đầu tư, kinh doanh; củng cố niềm tin, nâng cao sức chống chịu của doanh nghiệp.

- Các sở, ngành, địa phương cần nâng cao kỹ năng điều hành, tính năng động, thể hiện rõ hơn mức độ thân thiện với doanh nghiệp. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý giữa các cấp chính quyền gắn với quyền hạn và trách nhiệm. Phát huy tính tích cực chủ động của các cấp, các ngành trong quản lý nhà nước. Nâng cao kỹ năng, tinh thần, đạo đức công vụ của đội ngũ công chức, viên chức.

- Nâng cao hiệu quả và tăng số lượng doanh nghiệp tiếp cận sử dụng đối với dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp hướng đến hỗ trợ thiết thực hơn đối với doanh nghiệp, đặc biệt là đối với các dịch vụ: dịch vụ tìm kiếm thông tin trên thị trường, dịch vụ tư vấn pháp luật, dịch vụ tìm kiếm đối tác kinh doanh, dịch vụ sử dụng nhà cung cấp tư nhân cho dịch vụ xúc tiến thương mại, dịch vụ liên quan đến công nghệ…

- Triển khai và thực hiện có hiệu quả quy hoạch phát triển kinh tế biển, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào kinh tế biển với một số ngành như: du lịch, nuôi trồng và khai thác hải sản, công nghiệp ven biển...

3.2. Phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và Chỉ số Hiệu quả quản trị và Hành chính công cấp tỉnh

- Trong năm 2023, Nam Định đã không được xếp hạng PCI do thuộc 30 tỉnh, thành phố đứng đầu cả nước. Do đó, tỉnh cần lưu ý để có giải pháp cải thiện chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh tại địa phương.

- Ngoài ra, điểm số PAPI của Nam Định đang có xu hướng giảm, do đó, đòi hỏi tỉnh cần nỗ lực nhiều hơn để cải thiện thứ hạng của mình.

- Ứng dụng công nghệ cao: khuyến khích các mô hình nông nghiệp thông minh, sử dụng công nghệ tự động hóa để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên và nhu cầu thị trường.

- Phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp: Hoàn thiện hạ tầng các khu, cụm công nghiệp để thu hút các doanh nghiệp sản xuất và chế biến, đặc biệt là các ngành công nghiệp sạch, công nghiệp hỗ trợ.

- Chính sách ưu đãi đầu tư: Cải thiện môi trường đầu tư, cung cấp các ưu đãi về thuế, đất đai, và thủ tục hành chính nhằm thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

- Khai thác di sản văn hóa: Nam Định có nhiều di tích lịch sử, văn hóa quan trọng như đền Trần, chùa Phổ Minh, làng cổ Giao Thủy. Cần đầu tư vào bảo tồn, tôn tạo và quảng bá các di tích này để thu hút du khách.

- Nâng cấp hệ thống giao thông: Đầu tư nâng cấp các tuyến đường bộ, đường sắt và hạ tầng giao thông nội tỉnh để cải thiện khả năng kết nối, đặc biệt với các tỉnh lân cận và trung tâm kinh tế lớn.

- Phát triển đô thị thông minh: Quy hoạch và phát triển các khu đô thị hiện đại, xanh sạch, tích hợp công nghệ thông minh trong quản lý đô thị và dịch vụ công.

- Phát triển các trung tâm đào tạo nghề: Tăng cường liên kết với các doanh nghiệp để đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao, đáp ứng nhu cầu của các ngành công nghiệp và dịch vụ.

- Cải thiện chất lượng giáo dục: Đầu tư vào cơ sở vật chất và nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông và đại học, tập trung vào các ngành học có thể hỗ trợ trực tiếp cho sự phát triển kinh tế địa phương.

- Thúc đẩy nghiên cứu và đổi mới: Khuyến khích các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu, phát triển công nghệ mới, tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất và kinh doanh.

                                                                                                                               Trần Thị Xuyến